Día Mundial d’o Meyo Ambién

Esta entrada también está disponible en: Aragonés Català Español Français English

TU YES ECO?

Yes un ecolochista coñazo u o medioambiente te suca un piet?

Descubrir ya mesmo con o nuestro test verde:

Pregunta 1: Si usas as bicis d’o conzello ta ir a cualsequier parte ye porque:

  1. Me flipa a sensazión de no saber si van a funzionar os frenos u no. O subidón d”adrenalina ye brutal.
  2. O planeta ye lo primer ta yo. No i hai planeta B, sabes?
  3. Agún no puedo conduzir, yo o que quiero ye ir en coche a totas partes.

Pregunta 2: Os patinetes eleutricos te pareixen:

  1. D”idiotas. A tu no te veyen amontau/ada astí ni muerto/a.
  2. Si son buenos ta lo planeta, son buenos ta yo. No i hai planeta B, sabes?
  3. Soi cabidando ta crompar-me un mientres aspero a tener coche.

Pregunta 3: Qué opinas d’as palletas de papel?

  1. Las odeyo con totas as mías fuerzas, siempre se parten a metat d’o granizau y luego no te puez beber o culín. A la mierda o planeta, yo quiero o mío granizau!
  2. Si son buenas ta lo planeta, son buenas ta yo. No i hai planeta B, sabes?
  3. Las entiendo, pero no las comparto. He acabau por levar-me a mía propia palleta de metal en a pocha, a vezes cuan quito as claus ta dentrar en casa, me caye y a lamina o can d’a mía vezina y luego totas as bebidas me saben a babas de can, pero a lo menos no uso de plastico.

Mayoría d’a, b y c:

 width=

Da igual o que t’aiga saliu en o test, mete-te as pilas con o tema d’o meyo ambién que, si no, imos a acabar vivindo en estazions espazials fuera d’a Tierra porque será arrasada, que agora mesmo igual te sona guay, pero te digo yo que ye pro con veyer a serie ixa d’os 100 ta saber que ixa chen ha acabau pirada de no estar nunca a l’aire libre. Puez empezar por enterar-te de cuán se zelebra o día d’a sostenibilidat y qué ye o eslogan “Una sola Tierra”, ye pro con seguir leyendo!

Descripzión

O Día Mundial d’o Meyo Ambién tiene ya zincuanta años: se zelebra dende 1973. L’año anterior, a Conferenzia d’Estocolmo, con o lema “Una sola Tierra”, eba marcau l’inizio d’ista calendata emblematica ta la divulgazión y a sensibilizazión ambiental.

A defensa d’o meyo ambién ye fundamental ta guarenziar a propia supervivenzia d’o nuestro planeta y, por tanto, o futuro d’a nuestra espezie. A palabra clau ye “sostenibilidat”. Una sostenibilidat que puede aplicar-se a la produzión y a lo consumo d’enerchía, a los sistemas de protezión d’a biodiversidat, a lo comerzio mundial, a lo reparto de biens, a la distribuzión de recursos a libel global u a lo transporte, pasando por cómo vivimos en as nuestras ziudaz y lugars, cómo y dó s’invierten os nuestros diners, qué costumbres mantenemos… O nuestro día a día ye mui relazionau con iste asunto de suma importanzia.

Más informazión

Os obchetivos y contenius d’ista propuesta pueden estar relazionaus con atras dos calendatas ta las cualas i hai conteniu espezifico: Día Mundial de l’Augua (22 de marzo) y Día Internazional contra o Cambio Climatico (24 d’octubre). Acobaltemos tamién a zelebrazión d’o Día Internazional d’a Educazión Ambiental (26 de chinero) y d’o Día Internazional de Luita cuentra a Desertificazión y a Sequera (17 de chunio).

Un detalle

En 2022, consonando con ixe zincuentenario, se replicó o lema “Una sola Tierra”, inzidindo en a solidaridat global, ya que toz somos en o mesmo barco y que mesmo lo más lexano puede afeutar-nos. Entre as azions a emprender por a ziudadanía, por gubiernos y por interpresas se troba a prevenzión y as midas fren a la contaminazión por plasticos (tema zentral d’o Día Mundial d’o Meyo Ambién 2023), fazilitando a transizión ta una economía zercular. En a Pachina d’o Día Mundial tenemos muita más informazión sobre tot ixo. Iste vidio tamién nos lo conta.

As grans dezisions sobre estratechias y patrons de sostenibilidat corresponden a gubiernos nazionals y rechionals, instituzions finanzieras, interpresas, y organizazions internazionals con o poder de rescribir as reglas y ubrir nuevos orizons. Pero amás d’as grans entidaz, tamién as personas, a soziedat zivil, tienen o suyo papel en a defensa, a sensibilizazión y a partizipazión. Cuanto más alzemos as nuestras vozes, más podremos aduyar a lo cambio.

En Aragón…

Dende a segunda metat d’o sieglo XX, se conta en Aragón con una larga trayectoria de reivindicazión meyoambiental, ligada istoricamén a la defensa d’o territorio, en gran parte dende a soziedat zivil y, a bonico, asumida tamién por as instituzions. Conzebida ya dende fa muito como un asunto d’intrés cheneral, a chestión d’o meyo ambién obedexe a muitos achens y entidaz (entre ellas, as locals). A libel autonomico, l’Instituto Aragonés de Chestión Ambiental ye l’organismo espezializau en tramitar espediens. Dentro d’a web d’o Gubierno d’Aragón, ye posible esplorar diferens tematicas en materia de meyo ambién baixo competenzia de l’alministrazión autonomica, os diferens servizios y informazions mui variadas. Por exemplo, astí podemos conoxer os detalles d’o Estudio Ambiental Estratechico dentro d’o Programa Feder Aragón 2021-2027 (“Construyindo Europa dende Aragón”).

En a nuestra comunidat esiste una lechislazión mui abundán y detallada en relazión con a chestión medioambiental, que en bel modo aplica a Lei española d’o Patrimonio Natural y d’a Biodiversidat y tamién as direutivas europeas. A Lei d’Espazios Protechius d”Aragón estipula diferens feguras de protezión, como os espazios auespaus en o Ret Natural d’Aragón, se catalogan as espezies de flora y fauna menazadas, ezetera. En tot iste ambito, o Consello de Protezión d’a Naturaleza d’Aragón ye un organo colechiau, consultivo y de partizipazión en materia de protezión d’a naturaleza y d’utilizazión razional d’os suyos recursos. En as suyas autuazions, atiende a criterios ecolochicos, sozials y culturals. Ye constituyiu por personas de reconoxida competenzia en as disziplinas relazionadas con o estudio, a protezión y a chestión d’o meyo ambién.

Una reflesión

A la ora de conzienziarnos sobre cuestions meyoambientals, trobamos un serio obstaclo en os grans intreses economicos, a especulazión, a eszesiva atenzión a lo “mercau” y a urchenzia d’o benefizio inmediato. Ixos intreses obedexen a actors, mui influyens, que impiden una visión a largo plazo y alimentan a idea que cuestionar determinatos modelos de creximiento va contra o progreso.

Sucherimos una lectura y comentarios arredol de l’articlo “Ara resulta que o calentamiento global ye de zurda” de Sergio C. Fanjul en Retina / El País (chulio 2022): en él se fabla d’o siesco que en muitas ocasions s’atorga a las politicas que amuestran preocupazión meyoambiental, como si clamar l’atenzión sobre aspeutos como o calentamiento global respondese tan solo a cuestions ideolochicas. Puede estar un interesán elemento de conversazión en Bachillerato.

 class=

Propuestas ta o/a profesor/a

Iste tema ye mui interdisziplinar y ofrexe muitas posibilidaz por tener una vinculazión mui definida con a esperenzia diaria, con l’entorno, con costumbres de consumo y autituz cutianas, y de compromiso con os demás y con l’entorno, partindo dende lo individual.

Seguramén abrá estau ya esplorau en o zentro, pero no nos resistimos a menzionar “Realidat ODS”, un programa educativo d’o Departamento d’Educazión, Cultura y Esporte d’o Gubierno cual obchetivo prenzipal ye lo de comprometer a la comunidat educativa con os Obchetivos de Desembolique Sostenible 2030. En tot caso, os contenius y propuestas presentaus astí pueden estar de suma utilidat.

 class=
Realidat ODS – programa educativo

Por siñalar un exemplo, i hai una cronica mui interesán sobre unas chornadas sobre o cambio climatico en o programa curricular aragonés (#AragónClimateWeek)

Sucherimos senzillas investigazions sobre diferens contenius amostraus en a pachina de Gubierno d’Aragón por lo que fa a Biodiversidat, arredol d’asuntos como a Estratechia Aragonesa de Biodiversidat, o Ret Natura 2000, os proyeutos europeus, u os plans d’azión sobre espezies menazadas, etz. En iste sentiu, pueden plantiar-se a l’alunnau autividaz más espezificas arredol d’o Catalogo d”Espezies Amanasadas d”Aragón (flora y fauna).

 class=

Ye mui recomendable o treballo arredol de recursos como os servius por o Conzello de Zaragoza a traviés d’o Zentro de Documentazión de l”Augua y o Meyo Ambién. Dende iste zentro s’apoya a investigazión, a conoixenzia, o estudio, a educazión y a divulgazión en temas ambientals afavorindo l’azeso a la informazión ambiental y a partizipazión ziudadana. Recomendamos consultar o suyo web y, si puede estar, a visita presenzial a un emplazamiento (refectorio y zillas de l’antigo convento de Santo Domingo) que amás conta con una singular valor istorica y patrimonial.

Superando o marco aragonés, i hai diferens pachinas que ofrexen autividat multimedia de Meyo Ambién ta Educazión Secundaria, como “Ambientech”, u Educazión 3.0, con recursos ta treballar en o Día Mundial d’o Meyo Ambién: documentals, interautivos, chuegos… entre os cuals, por exemplo, se fazilita l’enlaz de descarga d’o chuego World Rescue.

 class=

Entre tota a Educazión Secundaria, o currículo aragonés incorpora elementos relazionaus con o desembolique sostenible y o meyo ambién, asinas como a protezión debán d’emerchenzias y catastrofes, tenendo entre os suyos prenzipios metodolochicos chenerals una enseñanza ta la comprensión, o fomento d’a creyatividat y o pensamiento critico, l’aprendizache por escubrimiento, a preparazión ta resolver problemas d’a vida cutiana, y a relazión con l’entorno sozial y natural, metendo azento en a educazión ta la salut y educazión ambiental.

Obchetivos que aduya a complir ista propuesta

ESO:
  • Desarrollar destrezas basicas en a utilizazión d’as fuens d’informazión ta, con sentiu critico, alquirir nuevas conoixenzias. Alquirir una preparazión basica en o campo d’as teunolochías, espezialmén as d’a informazión y a comunicazión.
  • Conzebir a conoixenzia zientifica como un saber integrau, que s’estructura en distintas disziplinas, asinas como conoxer y aplicar os metodos ta identificar os problemas en os diversos campos d’a conoixenzia y d’a esperenzia.
  • Avaluar criticamén os costumbres sozials relazionaus con a salut, o consumo, o cudiau d’os seres vivos y o meyo ambién, contribuyindo a la suya conservazión y millora.
Bachillerato:
  • Conoxer y avaluar criticamén as realidaz d’o mundo contemporanio, os suyos antezedens istoricos y os prenzipals fautors d’a suya evoluzión. Partizipar de forma solidaria en o desembolique y millora d’o suyo entorno sozial.
  • Azeder a las conoixenzias zientificas y teunolochicas fundamentals.
  • Conoxer y avaluar de forma critica a contribuzión d’a zenzia y a teunolochía en o cambio d’as condizions de vida, asinas como afianzar a sensibilidat y o respeto ta lo meyo ambién.

Materias con as cualas puede vincular-se

  • Biolochía y Cheolochía / Cheografía y Istoria / Avalúes eticos (ESO, 1er y 2º ziclos)
  • Economía / Cultura zientifica (ESO, 2º ziclo)
  • Bachillerato: A asignar en funzión de modalidat. Por exemplo, Zenzias d’a Tierra y o Meyo Ambién, sin descartar atras.

Desembolique de competenzias

  • Competenzias sozials y zivicas.