Día Internazional contra o Cambio Climatico

Esta entrada también está disponible en: Aragonés Català Español Français English

VIVA O CALENTAMIENTO GLOBAL!

M’he crompau unas mil botellas de plastico y las soi tirando sin ubrir ta crompar-me más. Que por qué? Resulta que m’han dito que con o calentamiento global se podrían inundar cualques ziudaz d’a costa en puyar o libel d’o mar y m’he emozionau muito: Yo quiero que s’inunde a costa ta poder tener placha en Aragón!

Ya me lo soi prexinando: toz os días dimpués de clase, baño con os amigos. As fiestas en a placha lo iban a petar muitismo. Sería morena tot l’año. Talmén abría desaparexiu a costa mediterrania y ya no podríanos ir allí de vacanzias, pero ya no fería falta porque tendríanos placha aquí mesmo!

Igual ye zierto que a mía amiga Montse no tendría dó vivir porque ye de Salou y o suyo lugar sería debaixo de l’augua.

Tamién ye verdat que talmén o desierto d’os Monegros s’abría extendiu por tot Aragón, pero, en fin, bastaría con pasar-se a cautivos que se den bien en o desierto. Fixo que en o desierto se cautivan muitas cosas, no? Agora que me viene a la cabeza: seguiría abendo presiegos de Calanda?

O que sí m’amolaría ye lo de esquiar. Sin nieu a cosa sería chunga, talmén podríanos inventar bel sistema ta tirar-nos por as fazeras con bel tipo d’alfombra u cartón en plan eslenadera. Anque a verdat ye que me ye pareixendo un poquet cutre…

Voi a dar-le una pensada, a veyer si a la fin va a estar millor meter-se a reziclar como si no i ese maitin, que a yo me mola esquiar, m’encantan os presiegos y quiero seguir indo a Salou a veraniar.

 width=

Sabes que esiste una Estratechia aragonesa contra o cambio climatico? Más abaixo descubrirás en qué consiste.

Descripzión

O 24 d’octubre se zelebra o Día Internazional contra o Cambio Climatico. Ista calendata instaurada por Nazions Unidas mete l’azento sobre un asunto primordial ta lo futuro de tota a Umanidat. O cambio climatico ye un d’os mayors desafíos d’o nuestro tiempo, pus o calentamiento global modifica pautas meteorolochicas, causando estrosas en tota a planeta y amanasando a produzión d’alimentos, entre muitas atras cosas.

Cada onda de calor u de fredo que sofrimos afora d’os meses abituals, cada inzendio forestal que nos asombra y commueve, as plevias torrencials y as sequeras alongadas, entre atros episodios extremos, nos recuerdan que iste ye un problema urchén y que nos conzierne a toz. En l’Achenda 2030 de Nazions Unidas, l'”Obchetivo 13, “Azión por o Clima”, nos convida a adoptar midas ta combatir o cambio climatico.

Más informazión:

 class=
Nazions Unidas. Azión por o Clima.

Os obchetivos y contenius d’ista proposa pueden estar relazionaus con

En Aragón

A Estratechia Aragonesa de Cambio Climatico (EACC Horizonte 2030) ye producto de l’adesión d’o Gubierno d’Aragón a l’Alcuerdo por o Clima alcanzau en a Zima de París de 2015. Obedexe a las prioridaz politicas europeas y españolas derivadas d’o mesmo y d’os Obchetivos de Desembolique Sostenible establius en l’Achenda 2030 de Nazions Unidas.

A Estratechia formula istos obchetivos:

  1. Contribuyir a la reduzión d’o 40 % d”as emisions de gases d’efeuto ibernadero respeutive a los libels de 1990.
  2. Reduzir un 26 % as emisions d’o sector difuso con respeuto a l’año 2005.
  3. Aumentar a contribuzión minima d’as enerchías renovables dica o 32 % sobre o total d’o consumo enerchetico.
  4. Integrar as politicas de cambio climatico en toz os libels de gobernanza.
  5. Desarrollar una economía baxa en carbono por lo que fa a l’uso d’a enerchía y una economía zercular por lo que fa a l’uso d”os recursos.

I hai más informazión:

 class=
Estratechia Aragonesa de Cambio Climatico (Horizonte 2030)
Un detalle

Ta abordar os impautos negativos d’o cambio climatico, os liders mundials siñoron en aviento de 2015 l’Alcuerdo de París. Estió o colofón a la Conferenzia d’as Nazions Unidas sobre o Cambio climatico zelebrada en a capital franzesa. De forma vinculán, allí s’establioron uns obchetivos a largo plazo a complir por toz os estaus:

  • Reduzir sustanzialmén as emisions de gases d’efeuto ibernadero ta limitar l’aumento d’a temperatura global en iste sieglo a 2 °C y esforzar-se ta limitar iste aumento a 1,5 °;
  • revisar os compromisos d’os países cada zinco años;
  • ofrexer finanziamiento a los países en desembolique ta que puedan metigar o cambio climatico, fortalexer a resiliencia y millorar a suya capazidat d’adautazión a los impautos d’o cambio climatico.

Breu vídeo sobre l’Alcuerdo de París.

Una reflesión

O cambio climatico ye una emerchenzia mundial que va dillá de fronteras, que exiche soluzions coordinadas a toz os libels y cooperazión internazional ta abanzar, entre atras cosas, ta una economía con baxas emisions de carbono. Ye bella cosa que compromete seriosamén o nuestro futuro como espezie. Negar tota ista realidat, contrastada zientificamén, ye un exerzizio d’irresponsabilidat y de zeguera absoluta. Os discursos negazionistas d’o cambio climatico no merexen garra credito.

O Grupo Intergubernamental d’Expiertos sobre o Cambio Climatico (IPCC, Intergovernmental Panel on Climate Change), ye una organizazión d’as Nazions Unidas​ encargada d’aportar una opinión obchetiva y zientifica sobre o cambio climatico, os suyos impactos y risques naturals, politicos y economicos y as opzions de respuesta posibles. En 2007, l’IPCC rezibió chunto a l’exvizepresidén d”os Estaus Unius Al Gore o Premio Nobel d’a Paz. Un breu video sobre l’informe de 2022 de l’IPCC.

Proposas ta o/a profesor/a

Iste tema ofrexe muitas posibilidaz por tener una vinculazión mui definida con a esperenzia diaria, con l’entorno, con costumbres de consumo y autituz cutianas. Ye fundamental conzenziar a l’alunno u alunna d’a importanzia d’o papel de cadagún.

A ONU suchiere muitas autividaz con ixa finalidat en cuantas d’as suyas pachinas, por as cualas se puede navegar y estriar fayenas. Por exemplo (con un siesco más identificau con Educazión Primaria pero extensible ta primer ziclo de Secundaria): “Actúa agora. Superérois por l’azión climatica”.

Ixa propuesta forma parte d’un ventallo más amplio dentro d’a campaña “Fe posible o cambio”, más u menos chenerico ta los 17 obchetivos de Desembolique Sostenible, con recomendazions como la Guía d’os vagos ta salvar o mundo y con recursos ta los estudians arredol d’os Obchetivos de Desembolique Sostenible.

Se suzeden as conferenzias internazionals y trobadas en relazión con o cambio climatico. Por exemplo, a zaguers de chunio de 2022 s”ha zelebrau en Lisboa a Conferenzia d’as Nazions Unidas sobre os Ozianos.

Una lectura recomendada: Colapso: por qué unas soziedaz perduran y atras desaparexen, de Jared Diamond (editada en España por Debate, 2005): sinopsis y enlazes con informazión complementaria en https://es.wikipedia.org/wiki/colapso:_Por_qu%C3%A9_unas_soziedaz_perduran_y_atras_desaparexen Puede sucherir-se una lectura selectiva por capitulos, proponer-se actividat d”atenzión, sintesi y reflesión arredol d’os suyos contenius.

En l’ambito aragonés, se pueden comentar notizias como ista (similar a atras que se dizen sobre as masas de chelo a libel mundial), relazionada con a perda d’estensión d’as cheleras pirenaicas.

Tamién puede veyer-se o video d’a Estratechia Aragonesa de Cambio Climatico: “As tuyas azions nos aduyan a conseguir-lo: pasa a l’azión!”.

Entre tota a Educazión Secundaria, o currículo aragonés incorpora elementos relazionaus con o desembolique sostenible y o meyo ambién, asinas como a protezión debán d’emerchenzias y catastrofes, tenendo un d’os suyos prenzipios metodolochicos chenerals en a relazión con l’entorno sozial y natural y metendo azento en a educazión ta la salut y educazión ambiental.

Obchetivos que aduya a complir ista propuesta

ESO:
  • Avaluar criticamén os costumbres sozials relazionaus con a salut, o consumo, o cudiau d’os seres vivos y o meyo ambién, contribuyindo a la suya conservazión y millora.
Bachillerato:
  • Conoxer y avaluar criticamén as realidaz d’o mundo contemporanio, os suyos antezedens istoricos y os prenzipals fautors d”‘a suya evoluzión. Partizipar de forma solidaria en o desembolique y millora d’o suyo entorno sozial
  • Conoxer y avaluar de forma critica a contribuzión d’a zenzia y a teunolochía en o cambio d’as condizions de vida, asinas como afianzar a sensibilidat y o respeto ta lo meyo ambién.

Materias con as cualas puede vincular-se

  • Biolochía y Cheolochía / Cheografía y Istoria / Avalúes eticos (ESO, 1er y 2º ziclos)
  • Economía (ESO, 2º ziclo)
  • Bachillerato: A asignar en funzión de modalidat. Por exemplo, Zenzias d’a Tierra y o Meyo Ambién

Desembolique de competenzias

  • Competenzias sozials y zivicas