Día Internazional d’a Muller

Esta entrada también está disponible en: Aragonés Català Español Français English

As MULLERS FAN IXO?

Tiengo una amiga guía de montaña. Prexina-te a una muller en una montaña d’os Pireneus y a cuantas personas dezaga d’ella seguindo-la seguntes les va amostrando o recorriu y les orienta en as maniobras nezesarias ta plegar a la zima sanos y salvos. Te l’has prexinau? Vale, ara di-me a verdat: t’ha sosprendiu? Se t’ha pasau por a cabeza que no ye mui abitual?
Voi a confesar-te una cosa. No la contes, que me da muitisma vergüeña, ei? Un día yera en o medico y dentró una muller. Empezó a preguntar-me os sintomas d’o que me pasaba y pasoron cuantas preguntas dica que me die cuenta que no yera a enfermera, yera a medica. Me quedé con cara d’idiota ta yo mesma. Por qué eba dau por feito que no yera a medica que veniba a tratar-me? Por qué i hai profesions que relazionamos con un chenero concreto? Y si yo ese dau un trango más y le ese preguntau que dó yera o medico? Te churo que m’abría muerto d’a vergüeña, pero cómo s’abría sentiu ella?
Ixa amiga mía d’a cuala tos fablaba dinantes s’enfrontinó a una cuestión interesán cuan yera nina: no sabeba que ella podeba plantiar-se estar guía de montaña. Un día, os suyos pais, afizionaus a lo meyo, la levoron a fer una autividat y les tocó casualmén una guía que yera muller y alavez, en veyer-la, a mía amiga le dizió: “Ah, pero as mullers puede estar guías de montaña?”. S’enteró aquel mesmo día, dica alavez, nunca eba visto a una muller que se dedicase a ixo, i eba y sigue abendo mui pocas.
Ye zierto que, a lo menos en teoría, uei en día una muller puede estar futbolaire, guía de montaña u cualsequier profesión que se gose relazionar con o chenero masculino, pero se te va a pasar sisquiera por a cabeza que puez fer-lo si no veyes a garra muller que lo faiga? Y si no te planteyas que puedas estar medico, astronauta, incheniera, futbolaire, zirujano u cualsequier atra profesión, dica qué punto yes triando o que quiers fer libremén?

 width=

Si tiengo bombons de cuantos tipos y te digo que puez pillar o que más te cuaque, pero i hai un par, talmén os más ricos de toz, que los meto dezaga d’una planta que i hai en a mesa de traza que no los veyes, cuan tríes un bombón, ye una dezisión libre u ye condizionada?

Descripzión

En o Día Internazional d’a Muller, as mullers de tot o mundo, a ormino deseparadas por fronteras nazionals y diferenzias etnicas, lingüisticas, culturals, economicas y politicas, s’unen con l’asperanza d’alcanzar a igualdat entre cheneros, y con ixo contribuyir a la chustizia, a paz y o desembolique.

O 8 de Marzo se refiere a las mullers corriens como artífices d’a istoria y afune as suyas radizes en una luita de muitos sieglos por partizipar en a soziedat en piet d”igualdat con l’ombre.

Iste Día Internazional empezó a remerar-se en 1975 por Nazions Unidas, que dos años dimpués lo proclamó en a suya Asambleya Cheneral. Pero os suyos orichens son anteriors: se remontan a las manifestazions de mullers que, ya dende finals d’o sieglo XIX, pediban o dreito a lo voto, millors condizions de treballo y a igualdat entre os sexos. A ONU y as suyas achenzias han treballau en a luita de chenero de manera incansable. En 1995 s’aprebó a Declarazión y a Plataforma de Beijing, una fuella de rota siñada por 189 gubiernos, que establiba l’achenda ta la materializazión d’os dreitos d’as mullers; en 2015 s’incluyió como quinto punto entre os Obchetivos de Desembolique Sostenible ta 2030.

 class=
Más informazión

Os contenius y obchetivos d’ista proposa consonan parzialmén con os d’o Día Internazional d’a Nina y a Muller en a Zenzia (11 de febrero). Por as suyas connotazions con a igualdat de chenero, tamién alza relazión con o Día d’a Zero Discriminazión (1 de marzo). Amás, conviene aludir a la zelebrazión, o 25 de noviembre, d’o Día Internazional d’a Eliminazión d’a Violenzia contra a Muller.

En Aragón…

En o nuestro entorno, cuasi totas as alministrazions locals y comarcals contan con sezions dedicadas a politicas d’igualdat. O Gubierno d’Aragón conta con un organismo autonomo, l’Instituto Aragonés d’a Muller, que tiene encomendada a planificazión, elaborazión y coordinazión de ditas politicas en a nuestra comunidat autonoma. 

A funzión prenzipal d’o IAM ye a promozión y o fomento d’as condizions que posibiliten a igualdat efeutiva de toz dos sexos y a partizipazión d’as mullers en toz os ambitos d’a vida, politica, cultural, economica y sozial. Unatra d’as suyas funzions ye encaminada a la erradicazión d’a violenzia contra as mullers; a traviés d’azions de prevenzión, sensibilizazión, coordinazión y chestión de servizios, y recursos que permitan l’atenzión integral a las victimas de violenzia. Disposa d’un telefono gratuito ta emerchenzias de malos tratos en Aragón (900 504 405).

Ta muitas d’as suyas azions y proyeutos, o IAM conta con a colaborazión de diferens entidaz publicas y privadas.

 class=
 width=

Una reflesión

A igualdat que dictan as leis y que replegan os documentos ofizials dista muito d’estar una igualdat real. Moltetut de situazions cutianas reflexan agún o peso de muitos sieglos de desigualdat, reproduzen costumbres alquirius entre muito tiempo y mui difizils d’erradicar. Por ixo ye nezesario clamar l’atenzión sobre istas cuestions.

A zelebrazión d’o 8M ye dende fa años un acontezimiento de gran relevanzia porque visibiliza unas demandas d’abanzes ta ixa igualdat real que son universals y sentidas en ambiens mui diversos. Lo más chocán son as manifestazions, mui concorridas y con gran cobertura d’os meyos de comunicazión, en muitos puestos de tot o mundo y, entre els, en muitas localidaz aragonesas.

 class=

Amás de tot ixo, proliferan colectivos feministas, asoziazions que atienden a cuestions relazionadas, y muitas entidaz, como os partius politicos y sindicatos, contan con organizazions dedicadas a la muller, incluyindo en os suyos documentos estratechicos una atenzión espezifica a la igualdat de chenero.

Dillá d’una calendata emblematica que da visibilidat a totas istas cuestions y que aduya a integrar-las en o discurso… prevale una idea de continuidat, a idea que i hai muitas conquiestas pendiens en a vida real, en tot o mundo y entre tot l’año.

Un detalle

A zelebrazión d’o Día d’a Muller de 2023 avogaba “por un mundo dichital inclusivo: Innovazión y teunolochía ta la igualdat de chenero”. Amás, iste breu vidio (a tono con anteriors zelebrazions) cala ixos elementos en relazión con un esdevenidero más sostenible.

Iste documento ye un d’os muitos contenius que difunde ONU Mullers (a organizazión de Nazions Unidas dedicada a promover a igualdat de chenero y l’empoderamiento femenino). Entre os suyos obchetivos, en sintonía con os vinculaus a iste Día Internazional, se troba a erradicazión de totas as formas de discriminazión, y violenzia contra mullers y ninas, eliminar a explotazión y prauticas como o matrimonio forzau y a mutilazión chenital, asegurar canziellos de partizipazión y dezisión en a esfera púbica, d’azeso a recursos economicos y propiedat… entre muitos atros.

Propuestas ta o/a profesor/a

En a web d’ONU-Mullers (indicada a l’inizio d’a propuesta) se suministran datos indicativos de desigualdaz autuals, y de l’arduo camino por recorrer, que pueden dar puesto a chicos estudios a sucherir a l’alunnau, analisi, reflesions, comentarios… Tamién se pueden localizar publicazions, memorias… de cual existenzia, como minimo, ye bueno dar idea. Entre os muitos contenius que ofrexe a pachina web de Nazions Unidas dedicada a iste Día Internazional (antezedens, cronolochías, recursos…), sucherimos o treballo sobre beluns d’els, como iste recorriu multimedia.

 class=

En o nuestro entorno más prosimo podemos observar proyeutos culturals emprendius por alministrazions locals y comarcals, privadas u publicas, que pueden dar-nos chuego a la ora de programar bella actividat curricular. Esposizions, proyezions, charradas, etc., como as comprendidas en o proyeuto (vichén entre 2022) d’o Conzello de Zaragoza: “Museus y Mullers”.

 class=

Tamién pueden estar d’utilidat guías didauticas como Mullers que son tresoros, de Vicky Calavia, editada por l’Instituto Aragonés d’a Muller en 2020, que mete l’azento sobre aragonesas que trencoron barracalas en diferens disziplinas. A lo filo d’a difusión de vidas de mullers, muitas d’ellas, abanzadas a lo suyo tiempo, pueden entresacarse belunas d’ixas biografías en o proyeuto “40 ilustres” d’o Gubierno d’Aragón. Totas contienen propuestas didauticas mui concretas. Entre ellas, por a suya espezial significazión, recomendamos treballar con as feguras de Josefa Amar y Borbón y María Domínguez, entre muitas atras mullers con contenius asignaus.

Elementos transversals

S’empentará o desembolique d’as valors que fomenten a igualdat efeutiva entre ombres y mullers y a prevenzión d’a violenzia de chenero, y d’as valors inerens a lo prenzipio d’igualdat de trato y no discriminazión por cualsequier condizión u zircunstanzia personal u sozial.

 class=

Se fomentará l’aprendizache d’a prevenzión y resoluzión pazifica de conflictos en toz os ambitos d’a vida personal, familiar y sozial, asinas como d’as valors que sustienen a libertat, a chustizia, a igualdat, o pluralismo politico, a paz, a democrazia, o respeto a los dreitos umanos y o refuso a la violenzia terrorista, a pluralidat, o respeto a lo Estau de dreito, o respeto y considerazión a las victimas d’o terrorismo y a prevenzión d’o terrorismo y de cualsequier tipo de violenzia.

Asinasmesmo, se promoverán y difundirán os dreitos d’os ninos en l’ambito educativo. Tal como se replega en a Lei 52/2007, de 26 d’aviento, por a cuala se reconoxen y amplan dreitos y s’estableixen midas en favor de qui padexioron persecuzión y violenzia entre a guerra zivil y a dictadura se fomentarán as valors constituzionals y se promoverá a conoixenzia y a reflesión sobre o nuestro pasau ta evitar que se repitan situazions d’intoleranzia y violazión de dreitos umanos como as alavez vividas.

A programazión dozén ha de comprender en tot caso a prevenzión d’a violenzia de chenero, d’a violenzia terrorista y de cualsequier forma de violenzia, razismo u xenofobia, incluyiu o estudio de l’Holocausto chodigo como feito istorico. S’evitarán os comportamientos y contenius sexistas y estereotipos que supongan discriminazión.

O currículo incorpora elementos relazionaus con o desembolique sostenible y o meyo ambién, os risques d’explotazión y abuso sexual, l’abuso y maltrato a las personas con discapazidat, l’enresto escolar, as situazions de risgo derivadas d’a utilizazión d’as Teunolochías d’a Informazión y a Comunicazión, asinas como a protezión debán d’emerchenzias y catastrofes.

Obchetivos que aduya a complir ista propuesta

ESO:
  • Asumir responsablemén os suyos debers, conoxer y exerzer os suyos dreitos en o respeto a os de demás, prauticar a toleranzia, a cooperazión y a solidaridat entre as personas y grupos, exerzitar-se en o dialogo, afianzando os dreitos umanos y a igualdat de trato y d’oportunidaz entre mullers y ombres, como valors comunas d’una soziedat plural, y parar-se ta l’exerzizio d’a ziudadanía democratica.
  • Avaluar y respetar a diferenzia de sexos y a igualdat de dreitos y oportunidaz entre els. Refusar a discriminazión d’as personas por razón de sexo u por cualsequier atra condizión u zircunstanzia personal u sozial. Refusar os estereotipos que supongan discriminazión entre ombres y mullers, asinas como cualsequier manifestazión de violenzia contra a muller.
  • Fortalexer as suyas capazidaz afectivas en toz os ambitos d’a personalidat y en as suyas relazions con os demás, asinas como refusar a violenzia, os prechudizios de cualsequier tipo, os comportamientos sexistas y resolver pazificamén os conflictos.
Bachillerato:
  • Exerzer a ziudadanía democratica, dende una perspeutiva global, y adquirir una conzenzia zivica responsable, inspirada por as valors d’a Constituzión española, asinas como por os dreitos umanos, que fomente a corresponsabilidat en a construzión d’una soziedat chusta y equitativa.
  • Consolidar una madurez personal y sozial que les permita actuar de forma responsable y autonoma y desarrollar o suyo esprito critico. Preveyer y resolver pazificamén os conflictos personals, familiars y sozials.
  • Fomentar a igualdat efeutiva de dreitos y oportunidaz entre ombres y mullers, analisar y avaluar criticamén as desigualdaz y discriminazions existens, y en particular a violenzia contra a muller y empentar a igualdat real y a no discriminazión d’as personas por cualsequier condizión u zircunstanzia personal u sozial, con atenzión espezial a las personas con discapazidat.

Materias con as cualas puede vincular-se

  • Valors eticas (ESO, 1er y 2º ziclos)
  • Educazión ta la ziudadanía y os dreitos umanos (ESO, 2º ziclo)
  • Bachillerato: A asignar en funzión de modalidat

Desembolique de competenzias

  • Competenzias sozials y zivicas