Día d’Aragón

Esta entrada también está disponible en: Aragonés Català Español Français English

BRENDA DE DRAGÓN

Ye verdat que a vezes a nezesidat aprezisa, pero, cal reconoxer, que cuan se lo dezisen a los zagals de redolín que mandaban con os corders a aplacar a ira d’o dragón, a fito-fito que se les debeba quedar eba d’estar ta veyer-la:

– Cariño, sabes o que dezibas ayer que querebas veyer más mundo? Pus se nos ha ocurriu un destín.

– Ah, sí? Un safari?

– Ombre, animals i hai.

Luego resulta que un día le toca ir a la prenzipesa y, chusto alavez, ni un día dinantes ni un día dimpués, apareixe San Chorche a rescatar-la, mientres que, a yo, como soi filla de plebeyos, m’ha dixau allí a la mía suerte. Imos, que yo torno como pantasma y l’aturmento de por vida.

Que igual a prenzipesa ye a suya crush y quereba impresionar-la, pero de yo ha pasau dos lugars y ixo no se lo perdono.

 width=

Vale que luitó con os aragoneses, pero no sé si con ixo me compensa, le voi a dar una vuelta. O que sí se puede saber ye qué batalla dezisiva ganó Pietro I con a suya aduya, chita un gollada más abaixo.

Descripzión

San Chorche ye o patrón d’Aragón dende os tiempos en que as tierras d’a nuestra comunidat autonoma constituyioron un reino en a Edat Meya. En o calandario se le dedica o 23 d’abril. Ista calendata ye mui vinculada tamién a la recuperazión de l’autogobierno aragonés entre a transizión ta la democrazia en España, cual Constituzión de 1978 configuraba o Estau d’as Autonomías. Dende ixe año, o 23 d’abril ye un día de zelebrazión d’a convivenzia y de demanda de milloras ta Aragón. Tanto as instituzions ofizials como a ziudadanía en cheneral partizipan d’ixe carauter festivo y reivindicativo.

 class=

Os obchetivos y contenius d”ista propuesta pueden estar relazionaus con a vinculada a lo Día d’os Dreitos y Libertaz d’Aragón (20 d’aviento). Tamién alza relazión con o Día d’a Constituzión Española (6 d’aviento).

Detalles

Seguntes a tradizión, san Chorche (un soldau romano venerado como martir cristiano en muitos puestos y identificau como caballero lechendario venzedor de dragons) s’apareixió a caballo aduyando a las tropas aragonesas de Pedro I a venzer en a batalla d”Alcoraz, dezisiva en a conquiesta de Uesca a lo rei musulmán de Zaragoza. En 1201 Pedro II fundó a orden militar de San Chorche d’Alfama y Chaime I le sitúa en a conquiesta de Mallorca; en o sieglo XIII se fundan cofrarías en Uesca y en Teruel baixo l’advocazión d’iste santo. Sin que s’aiga documentau una disposizión espezifica, San Chorche ye dende a Edat Meya patrón d’Aragón (as Cortes de 1461 ya declaroron ofizialmén ixe patronazgo) y a cruz granate que portaba en un estandarte s’amuestra, tamién en l’autualidat, en o escudo d’Aragón. De forma mui espezial en Uesca, ye tradizional a romería a la ermita d’o santo en o Pueyo de Sancho.

 class=

Con motivo d’ixe día, o Gubierno d’Aragón entrega dende 1984 os Premios Aragón a personalidaz destacadas en ambitos d’a cultura, a investigazión, as valors umanas y sozials… y s’organizan diferens autos instituzionals y populars. A coinzidenzia con o Día d’o Libro le dota d’una espezial significazión. En muitas localidaz s’amuestran puntos d’esposizión y venda, siñas d’autors…
Muitos vezins disposan banderas d’Aragón en as suyas finestras y balcons.

 class=

Zelebrazions locals d’espezial significau

En Alcañiz se realiza una representazión mui singular, o Venzimiento d’o Dragón (video d’a zelebrazión de 2022). En unatra localidat turolense, Ariño, tamién se realiza una representazión similar (más sobre ista zelebrazión). Totas dos contan con una gran partizipazión popular.
Tamién s’ha popularizado un pastel de turrón y pinta conoxiu como “O Lanzón”.

 class=

Una curiosidat mui elocuén

Video instituzional d’o Gubierno d’Aragón con motivo d’o Día de San Chorche entre o confinamiento de 2020.

Más informazión y sucherenzias de consulta / Proposadas ta o/a profesor/a

A partir d’istas premisas, puede desarrollar-se una serie d’autividaz endrezadas a l’alumnau: explorazión sobre bella d’as pachinas referenziadas, plantiamiento d’un senzillo cuestionario ta calibrar a comprensión de contenius, busqueda d’informazión sobre cualques cuestions esgranadas, explorazión sobre esperenzias u memorias arredol de l’asunto en o marco familiar, intercambio d’ideas y opinions, composizión de testo…

Obchetivos que aduya a complir ista proposa

ESO:
  • Asumir responsablemén os suyos debers, conoxer y exerzer os suyos dreitos en o respeto a os de demás, prauticar a toleranzia, a cooperazión y a solidaridat entre as personas y grupos, exerzitar-se en o dialogo, afianzando os dreitos umanos y a igualdat de trato y d’oportunidaz entre mullers y ombres, como valors comunas d’una soziedat plural, y parar-se ta l’exerzizio d’a ziudadanía democratica.
  • Avaluar y respetar a diferenzia de sexos y a igualdat de dreitos y oportunidaz entre els. Refusar a discriminazión d’as personas por razón de sexo u por cualsequier atra condizión u zircunstanzia personal u sozial. Refusar os estereotipos que supongan discriminazión entre ombres y mullers, asinas como cualsequier manifestazión de violenzia contra a muller.
Bachillerato:
  • Exerzer a ziudadanía democratica, dende una perspeutiva global, y alquirir una conzenzia zivica responsable, inspirada por as valors d’a Constituzión española, asinas como por os dreitos umanos, que fomente a corresponsabilidat en a construzión d’una soziedat chusta y equitativa.
  • Consolidar una madurez personal y sozial que les permita actuar de forma responsable y autonoma y desarrollar o suyo esprito critico. Preveyer y resolver pazificamén os conflictos personals, familiars y sozials.
  • Fomentar a igualdat efeutiva de dreitos y oportunidaz entre ombres y mullers, analisar y avaluar criticamén as desigualdaz y discriminazions existens, y en particular a violenzia contra la muller y empentar a igualdat real y a no discriminazión d’as personas por cualsequier condizión u zircunstanzia personal u sozial, con atenzión espezial a las personas con discapazidat.

Materias con as cualas puede vincular-se

  • Cheografía y Istoria / Avalúes eticos (ESO, 1er y 2º ziclos)
  • Educazión ta la ziudadanía y os dreitos umanos (ESO, 2º ziclo)
  • Bachillerato: A asignar en funzión de modalidat. Prioridat en “Istoria y Cultura d”Aragón”

Desembolique de competenzias

  • Competenzias sozials y zivicas